Google, uzun süredir üzerinde çalıştığı kuantum hesaplama alanında önemli bir adım attı. Şirket, Willow adını verdiği yeni kuantum çipini tanıttı ve bu çipin, süper bilgisayarların ötesinde bir işlem gücüne sahip olduğunu açıkladı. Google’a göre, Willow, klasik süper bilgisayarların 10 septilyon yılda tamamlayacağı bir işlemi yalnızca 5 dakikada gerçekleştirebiliyor.
Konu Başlıkları
“Kuantum Üstünlüğü” Tartışmalarının Yeniden Başlaması
Willow, Google’ın kuantum bilgisayar teknolojisinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul ediliyor. Ancak bu başarı, akıllara 2019 yılında duyurulan Sycamore çipini getiriyor. O dönemde Google, Sycamore’un 200 saniyede tamamladığı bir işlemi, dünyanın en güçlü süper bilgisayarlarının 10.000 yılda tamamlayabileceğini iddia etmişti. Google, bu başarıyı “kuantum üstünlüğü” olarak nitelendirmişti, ancak IBM bu iddiayı çürütmüştü.
Willow ile Google, bu kez “kuantum üstünlüğü” terimini kullanmaktan kaçınıyor. Bunun yerine, “klasik bilgisayarların ötesine geçen hesaplama” ifadesini tercih ediyor. Google, Willow’un başarısını, rastgele devre örnekleme (RCS) adı verilen bir testle ölçüyor. Ancak Google, RCS’nin pratikte gerçek dünya uygulamaları olmadığını kabul ediyor. Google’ın Quantum AI bölümünün kurucusu Hartmut Neven, RCS’nin kuantum bilgisayarlar için temel bir ölçüt olduğunu savunuyor: “RCS’de başarılı olamıyorsanız, diğer algoritmalarda da başarılı olamazsınız.”
Willow ve Süper Bilgisayarların Karşılaştırması
Google, Willow’un en son RCS testini beş dakikadan kısa bir sürede tamamladığını belirtirken, bu testin dünyadaki en güçlü ikinci süper bilgisayarı olan Frontier tarafından tamamlanmasının 10 septilyon yıl süreceğini tahmin ediyor. Bu, Willow’un potansiyelini gösteren büyük bir başarı olarak öne çıkıyor.
Ancak, IBM ve Honeywell gibi rakipler, kuantum bilgisayarların performansını değerlendirirken farklı bir ölçüm kullanıyor. Buna “kuantum hacmi” (quantum volume) deniyor. Bu metrik, bir kuantum bilgisayarın genel kapasitesini ve kübitler arasındaki etkileşimi dikkate alıyor. Google, Willow’un kuantum hacmi hakkında herhangi bir bilgi paylaşmadı ve bu da doğrudan karşılaştırma yapmayı zorlaştırıyor.
Willow’un Teknik Özellikleri ve Başarıları
Willow’un belki de en dikkat çekici yönü, hata oranlarını azaltmayı başaran ilk kuantum çipi olması. Kuantum bilgisayarlar, hassas kübitlerin kontrol edilmesi ve hata oranlarının minimize edilmesi konusunda büyük zorluklarla karşılaşıyor. Google, Willow’un “eşik altı” bir sistem olduğunu ve her yeni kübitin eklenmesiyle hata oranının azaldığını belirtiyor. Bu, ölçeklenebilir ve ticari anlamda kullanılabilir bir kuantum bilgisayar inşa etme yolunda önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Google, daha önce kuantum hata oranını düşürmek için çeşitli araştırmalar yapmıştı. Willow özelinde firma, kübit sayılarını artırarak hata oranını gerçek zamanlı olarak düşürmeyi başardığını söylüyor. “Eşik değerin altındaki ilk sistem olarak, bu, ölçeklenebilir bir mantıksal kübit için bugüne kadar yapılmış en ikna edici prototiptir” diyor Hartmut Neven. Bu başarı, kullanışlı ve ticari açıdan önemli algoritmaların gelecekte kuantum bilgisayarlarla çalıştırılabileceğine dair umut verici bir işaret.
Google CEO’su Sundar Pichai’den Paylaşım
Google CEO’su Sundar Pichai, X üzerinde yaptığı paylaşımda, Willow’un 30 yıllık bir zorluğu aştığının altını çizdi ve Willow’u, “füzyon enerjisi, batarya tasarımı gibi alanlarda pratik uygulamaları olan kullanışlı bir kuantum bilgisayar oluşturma yolculuğunda önemli bir adım olarak” gördüklerini belirtti.
Paylaşımına Elon Musk ve OpenAI CEO’su Sam Altman’dan da övgüler geldi. Musk, Willow hakkında “wow” ifadesini kullanırken, Pichai ise gelecekte uzayda bir kuantum kümesi kurmayı düşündüklerini belirtti. Musk ise bu fikrin muhtemelen gerçekleşeceğini belirterek, “Kendine saygısı olan her uygarlık, en azından Kardashev Tip II’ye ulaşmalıdır” dedi. Pichai de, “En bariz yol gözlerimizin önündeyken alternatiflere bakmaya devam etmemiz şaşırtıcı” diye yanıt verdi.
Kuantum Hesaplamanın Geleceği
Google, Willow ile kuantum hesaplama alanında önemli bir adım atmış olsa da, bu teknoloji henüz gelişim aşamasında. Google’ın amacı, pratik ve ticari anlamda kullanılabilir bir kuantum bilgisayar inşa etmek ve Willow’un sunduğu potansiyeli daha da ileriye taşımak. Bu çabalar, kuantum üstünlüğü ve kuantum bilgisayarların ticari uygulamaları konusunda önemli bir dönüm noktası olabilir.
