Kanadalı girişim General Fusion, temiz enerji üretimi için geliştirdiği nükleer füzyon teknolojisinde uzun yıllardır süren araştırmaların ardından büyük bir başarıya imza attı. 20 yılı aşkın süredir bu alanda çalışmalarını sürdüren şirket, geliştirdiği prototip füzyon reaktöründe ilk kez plazma üretmeyi başardığını açıkladı. Bu gelişme, Lawson Machine 26 (LM26) adlı prototip reaktörünün başarıyla çalıştığını ve firmanın iddialı hedeflerine doğru önemli bir adım attığını gösteriyor.
Konu Başlıkları
Eski Bir Teknoloji, Yeni Umutlar: Magnetize Hedef Füzyonu
General Fusion’un kullandığı teknoloji, aslında 1970’lere kadar uzanıyor: Manyetize Hedef Füzyonu (Magnetized Target Fusion). Bu teknoloji, manyetik alanlar ve mekanik sıkıştırma kullanılarak füzyon reaksiyonunun oluşması için gerekli koşullar yaratılmasını sağlıyor. Reaktör içerisinde plazma aşırı yüksek sıcaklıklara ısıtılıyor ve sıkıştırılarak büyük miktarda enerji üretimi sağlanıyor. General Fusion, bu yöntemin uygun maliyetli ve verimli bir elektrik üretim modeli sunduğunu düşünüyor.
Füzyon reaktörleri için çeşitli tasarım yaklaşımları mevcut. Bunlar arasında tokamak, stellaratör (Stellarator), Z-pinch ve atalet hapsi (lazer) gibi farklı teknikler yer alıyor. Ayrıca, daha önce bahsettiğimiz Helion Energy gibi alternatif manyeto-atalet füzyon sistemleri de dikkat çekiyor.
General Fusion’un yöntemi, hidrojen izotopları olan döteryum ve trityum kullanarak elektrikle çarpıştırma işlemiyle başlıyor. Bu işlem sonrasında reaktörde manyetik bir alan oluşturularak plazma, lityumla çevrili bir haznede stabil bir şekilde tutuluyor. Lityum duvarı sıvı formda olup, dönerken plazmanın etrafını sarıyor ve enerji üretimini sağlamak için gerekli sıcaklık ve basınca ulaşılmasına yardımcı oluyor. Bu aşama sonrasında, buhar gücüyle çalışan pistonlar devreye girerek, lityum duvarını sıkıştırıyor ve plazmanın sıcaklığını 100 milyon santigrat derecenin üzerine çıkarıyor. Bu sıcaklıkta, hidrojen atomları birleşerek füzyon reaksiyonunu başlatıyor, bu da büyük miktarda enerji açığa çıkmasına yol açıyor.
General Fusion’un Başarıya Giden Yolda Attığı Adımlar
General Fusion’un kurucusu ve Baş Bilim Sorumlusu Dr. Michel Laberge, şirketin füzyon alanındaki kararlılığını ve elde edilen ilerlemeyi vurguluyor: “Şu ana kadar 24 plazma enjektörü inşa ettik, 200.000’den fazla plazma ürettik ve plazma sıkıştırmalarından füzyon nötronları elde ettik. LM26 için riskleri azaltarak, yeni bir döneme geçiş için gerekli temelleri attık.”
LM26 reaktörü, şu an her gün plazma üretmeye devam ediyor. Ancak tam anlamıyla füzyon reaksiyonunu gerçekleştirebilmek için lityum kaplamalı bir sıkıştırma sistemine ihtiyaç duyuluyor. Şu an için, kullanılan katı lityum tabakası elektromıknatıslarla sıkıştırılmakta; ancak General Fusion, bu işlemi sıvı lityum tabanlı bir sistemle entegre etmeyi planlıyor.
Gelecek Hedefleri: 2026’ya Kadar Bilimsel Başabaş Noktasına Ulaşmak
General Fusion’un en yakın hedefi, 2026 yılına kadar bilimsel başabaş noktasına ulaşmak. Bu, füzyon reaksiyonundan elde edilen enerjinin, plazmaya verilen enerjiyle eşit seviyeye gelmesi anlamına geliyor. Ancak asıl hedef, ticari başabaş noktasına ulaşmak. Yani, füzyon tesisinin elektrik şebekesine daha fazla enerji üretmesi ve verimli bir şekilde enerji sağlaması bekleniyor. Ticari füzyon, yakın gelecekte hala zorlu bir hedef olarak görünse de, bu alandaki gelişmeler giderek hızlanıyor ve General Fusion, bu büyük adımı atmaya oldukça yakın.
