Geçtiğimiz yılın sonunda, sıcak bir Melbourne gününde, bir masanın üzerinde yer alan bir kutu içinde, yüz binlerce canlı insan beyin hücresi bulunuyordu. Gözle görülemeyecek kadar küçük olan bu nöronlar, Cortical Labs’ın baş bilim sorumlusu Dr. Brett Kagan tarafından izleniyor ve nöronların, bir bilgisayardan gelen girdilere yanıt verdiği gözlemleniyordu. Basit bir ifadeyle, nöronlar öğreniyordu. Bu deneyin ardından, Cortical Labs, biyolojik zekanın sınırlarını zorlayan bir yenilikle karşımıza çıktı: Dünyanın ilk ticari biyolojik bilgisayarı CL1.
Konu Başlıkları
CL1: Sentetik Biyolojik Zeka ile Yeni Bir Dönem Başlıyor
Cortical Labs, Barcelona’daki Mobil Dünya Kongresi’nde, biyolojik bilgisayarları olarak tanımladıkları CL1’i tanıttı. CL1, karınca ile hamam böceği beyni büyüklüğünde, yüz binlerce laboratuvar üretimi insan beyin hücresine sahip bir cihaz olarak, biyolojik yapay zekâ alanında devrim niteliğinde bir adım olarak gösteriliyor. Şirket, bu teknolojiyi “Sentetik Biyolojik Zeka” (Synthetic Biological Intelligence – SBI) olarak adlandırıyor.
DishBrain: Bir Adım Daha İleriye
Cortical Labs, bu biyolojik zekâ sistemini geliştirmek için altı yıl boyunca kapsamlı bir araştırma yaptı. 2022’de tanıtılan “DishBrain” projesinde, 800 bin beyin hücresinin bir araya gelerek Pong oyununu öğrenmesi sağlanmıştı. Bu başarı, biyolojik zekanın eğitimle belirli hedeflere yönelik davranışlar sergileyebileceğini kanıtladı. Şirket, bu ilerlemenin üzerine, biyolojik sinir ağlarını birleştirerek daha karmaşık bir öğrenme sistemine dönüştürmeyi hedefliyor.
CL1: Yapay Zeka ile Biyolojik Zekanın Birleşimi
CL1’in temel felsefesi, geleneksel yapay zeka sistemleri ile biyolojik sinir ağlarını bir araya getirmek. Google ve OpenAI gibi devler, insan beyni gibi çalışan yapay zekalar geliştirmeye çalışırken, Cortical Labs, doğrudan biyolojik nöronları kullanmayı tercih ediyor. Şirketin bu yaklaşımı, biyolojik beyinlerin gelişmiş öğrenme yeteneklerini ve enerji verimliliğini kullanarak daha sürdürülebilir ve dinamik bir yapay zeka yaratmayı amaçlıyor.
CL1’in en dikkat çekici avantajlarından biri, büyük enerji tüketimi gerektiren mevcut yapay zeka modellerine kıyasla sadece birkaç watt enerjiyle çalışması. Yani CL1, son derece düşük enerji tüketimi ile biyolojik zekayı dijital dünyada hayata geçirebilecek bir sistem olarak öne çıkıyor. Ayrıca, biyolojik nöronların öğrenme hızının çok daha hızlı olması, CL1’in potansiyelini daha da artırıyor.
Biyolojik Zeka İşletim Sistemi (biOS)
CL1’in önemli bir diğer özelliği ise, Cortical Labs’in geliştirdiği Biyolojik Zeka İşletim Sistemi (biOS) ile entegre olması. Bu sistem sayesinde, kullanıcılar, biyolojik nöronlar aracılığıyla doğrudan kod gönderebiliyor ve hesaplama işlemleri gerçekleştirebiliyorlar. CL1’in içinde, nöronları altı ay süreyle hayatta tutabilen bir yaşam destek sistemi bulunuyor. Bu, nöronların belirli bir süre boyunca aktif kalmasını sağlayarak, sürekli olarak öğrenme ve adaptasyon süreçlerini destekliyor.
Biyolojik Bilgisayarlar ve Etik Sorunlar
Cortical Labs’in CL1’i, yalnızca yapay zeka araştırmaları ve tıp alanlarında devrim yaratma potansiyeline sahip değil, aynı zamanda insan beyninin yapısal ve fonksiyonel temellerini anlamada da önemli bir rol oynayabilir. Ancak, biyolojik sinir ağlarıyla yapılan bu tür çalışmalar, bazı etik soruları gündeme getiriyor. Beyin organoidlerinin bilinç kazanma olasılığı, bilim insanlarının üzerinde durduğu bir diğer önemli konu.
Dr. Kagan, bu potansiyel etik sorunları göz önünde bulundurduklarını belirtiyor. Şirket, nöronları sadece devre olarak kullanmayı ve sistemin işleyişini sürekli olarak test etmeyi amaçlıyor. “Bir kültür kabında acı çeken bir varlık yaratmak istemiyoruz” diyor Dr. Kagan ve bu konuda biyoetikçilerle yakın bir şekilde çalıştıklarını ekliyor.
CL1’in Geleceği: Bulut Tabanlı Erişim ve Yaygın Kullanım
Cortical Labs, CL1’i yalnızca fiziksel cihaz olarak sunmayı planlamıyor. Şirket, bu biyolojik bilgisayarları bulut tabanlı bir sistem üzerinden kullanıma sunarak, kullanıcıların doğrudan CL1 cihazını satın almak zorunda kalmadan biyolojik zekâları araştırmalarında kullanabilmelerini hedefliyor. 2025’in ikinci yarısında geniş çapta kullanılabilir hale gelmesi beklenen CL1’in başlangıç fiyatının yaklaşık 35.000 dolar civarında olması planlanıyor.
Biyolojik Zeka ve Yapay Zeka Arasındaki Sınırları Kaldırmak
Cortical Labs’in CL1 biyolojik bilgisayar sistemi, gelecekte yapay zekâ ve biyolojik zekânın daha da iç içe geçeceği bir dönemin kapılarını aralayacak gibi görünüyor. Bu yenilikçi sistem, yapay zeka araştırmalarını, enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik açısından yeni bir seviyeye taşıma potansiyeline sahip. Aynı zamanda, biyolojik zekanın geleneksel bilgisayar bilimleriyle birleşmesi, insan beyninin çalışma mekanizmalarını daha yakından anlamamıza olanak tanıyabilir. Ancak, bu alandaki etik sorulara dikkat edilmesi gerektiği de unutulmamalıdır.
