Nükleer füzyon, temiz ve sınırsız enerji potansiyeliyle geleceğin enerji kaynağı olarak büyük umut vaat etse de, bugüne kadar yapılan milyarlarca dolarlık yatırımlara rağmen ticari anlamda hayata geçebilmiş değil. Ancak ABD merkezli özel şirket Helion, farklı bir yaklaşım benimseyerek 2028 yılına kadar çalışır durumda bir füzyon reaktörü geliştireceğini iddia ediyor.
Konu Başlıkları
Helion’un Yatırımcıları ve Son Finansman
Helion, 2013 yılında kuruldu ve yatırımcıları arasında Sam Altman ve Peter Thiel gibi teknoloji dünyasının önde gelen isimleri bulunuyor. Şirket, füzyon enerjisi teknolojisi geliştirme çalışmalarına devam ederken, son finansman turunda 425 milyon dolar topladığını duyurdu. Bu yeni finansman ile Helion’un değeri 5,4 milyar dolara ulaştı.
Nükleer Füzyonun Temelleri ve Zorluklar
Nükleer füzyon, hidrojen atomlarının birleştirilerek büyük miktarda enerji açığa çıkardığı bir süreçtir. Bu teknoloji teorik olarak sınırsız ve temiz enerji vaat etse de, bugüne kadar herhangi bir reaktör, ürettiği enerjiden daha fazla enerji üretmeyi başaramadı. Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktör (ITER) gibi büyük projeler, yıllarca süren gecikmeler ve milyarlarca dolarlık yatırımlarına rağmen henüz ticari olarak uygulanabilir bir füzyon reaktörü sunamadı. Son olarak, Çin’deki EAST reaktörü, 1.066 saniye boyunca füzyonu sürdürebilse de, ticari kullanım için hala uygun değil.
Helion’un Farklı Yaklaşımı
Helion, geleneksel füzyon reaktörlerinden farklı bir yaklaşım benimseyerek büyük dikkat çekiyor. Çoğu füzyon reaktörü, plazmayı sıkıştırmak için manyetik ya da atalet hapsi kullanarak, plazmayı füzyon reaksiyonunu başlatacak kadar ısıtmayı amaçlıyor. Füzyon gerçekleştikten sonra, bu ısı bir buhar türbinine güç verir ve elektrik üretimi sağlanır.
Helion ise buhar türbini gerekliliğini ortadan kaldıran bir yöntem kullanıyor. Şirketin reaktörü, döteryum ve helyum-3 yakıtlarını kum saati şeklindeki reaktörün her iki ucuna enjekte ettikten sonra, bu yakıtları ısıtarak plazma oluşturuyor. Bu plazmalar, 1 milyon mil/saat hızla birbirine doğru hareket ediyor ve çarpışarak 100 milyon santigrat derece sıcaklığa ulaşarak füzyon tepkimesini başlatıyor. Ortaya çıkan enerji, doğrudan elektrik olarak geri kazanılıyor. Bu yöntem, geleneksel buhar döngüsünü ortadan kaldırarak teorik olarak daha verimli bir enerji üretimi sunuyor.
Büyük Ölçekli Füzyon Reaktörleri İçin Mühendislik Zorlukları
Ancak, büyük ölçekli bir füzyon reaktöründe sürekli olarak yüksek güçlü füzyon tepkimelerini kontrol etmek, bugüne kadar hiçbir şirketin başaramadığı bir mühendislik problemi olmuştur. Helion, şu ana kadar füzyon reaksiyonunu küçük ölçekli bir reaktörde başarıyla başlatabildiğini belirtiyor. Ancak ticari düzeyde çalışacak bir füzyon reaktörüne ulaşmak için hala büyük mühendislik zorluklarıyla karşı karşıya olduklarını kabul ediyor.
Microsoft ile Anlaşma ve Gelecek Adımlar
Helion, 2023 yılında Microsoft ile bir anlaşma imzalayarak, füzyon enerjisi tedarikine yönelik önemli bir adım atmıştı. Bu gelişme, şirketin ticari amaçlar için füzyon enerjisini kullanma yolunda ilerlediğinin bir göstergesi olarak öne çıkıyor. Helion, bu anlaşmalar ve aldığı finansman ile 2028 yılına kadar çalışır durumda bir füzyon reaktörü geliştirmeyi hedefliyor.
